WSKAZANIA DO CHIRURGICZNEGO LECZENIA OTYŁOŚCI

• Wskaźnik masy ciała (BMI) równy lub wyższy niż 40 kg/m ² ; ^31,33
• Wskaźnik masy ciała (BMI) w przedziale 35–40 kg/m ² u chorych, u których chirurgicznie indukowana redukcja masy ciała może przynieść potencjalną poprawę w zakresie chorób wywołanych otyłością, na przykład:
  – cukrzyca typu 2;
  – nadciśnienie tętnicze;
  – choroby układu sercowo-naczyniowego;
  – zespół bezdechu sennego, zespół hipowentylacji spowodowany otyłością;
  – choroby stawów wymagające leczenia operacyjnego;
  – niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby (nonalcoholic steatohepatitis – NASH), niealkoholowe stłuszczenie wątroby (nonalcoholic fatty liver disease – NAFLD);
  – hiperlipidemia; ^31,34
  – bezpłodność żeńska, w tym związana z zespołem policyklicznych jajników;
  – istotne wskazania społeczne lub psychologiczne;
  – sytuacje gdy otyłość jest powodem dyskwalifikacji od istotnej formy leczenia zabiegowego w zakresie innych specjalności (np. zabiegi ortopedyczne, zabiegi neurochirurgiczne, chirurgia przepuklin);
• Chirurgiczne leczenie otyłości można rozważyć również w przypadku chorych z BMI 30,0–34,9 kg/m ² i cukrzycą typu 2, w razie utrzymywania się hiperglikemii mimo stosowania leków doustnych oraz insuliny; ^31,33-37
• Chorym, którzy przebyli wcześniej zabiegi bariatryczne, u których nie został osiągnięty efekt terapeutyczny (bądź to w odniesieniu do redukcji masy ciała, bądź ustępowania chorób wywołanych otyłością) należy zaproponować wykonanie zabiegu rewizyjnego.

Kryterium BMI dotyczy najwyższej udokumentowanej w przeszłości wartości tego wskaźnika. Redukcja masy ciała przed zabiegiem operacyjnym powodująca obniżenie BMI poniżej wartości wymienianych powyżej nie stanowi przeciwwskazania do leczenia operacyjnego.^33,38
Brak udokumentowanych prób redukcji masy ciała przed planowanym leczeniem chirurgicznym metodami zachowawczymi nie stanowi przeciwwskazania do zabiegu w grupie osób dorosłych. ³⁹

• Wskaźnik masy ciała (BMI) >40 kg/m ² (lub 99. percentyl w odniesieniu do normy dla wieku) i co najmniej jedna choroba wywołana otyłością (nadciśnienie tętnicze, nietolerancja glukozy [lub insulinooporność], dyslipidemia, zespół bezdechu sennego o lekkim nasileniu, nietrzymanie moczu, refluks żołądkowo-przełykowy, zapalenie tkanki tłuszczowej [ panniculitis ], choroby stawów, istotne upośledzenie jakości życia lub codziennej aktywności); ^42,43
• Wskaźnik masy ciała (BMI) pomiędzy 35–39,9 kg/m ² w przypadku współistniejącej istotnej choroby metabolicznej wikłającej nadmierną masę ciała (cukrzyca typu 2, zespół bezdechu sennego o średnim lub ciężkim przebiegu, idiopatyczne nadciśnienie śródczaszkowe [pseudotumor cerebri], niealkoholowe stłuszczeniowe zapalenie wątroby [NASH]); ^42,43
• Dojrzałość układu kostno-szkieletowego ≥95% (u większości dziewczynek zwykle 14. rż. a u chłopców 15. rż.);
• Dojrzałość płciowa w skali Tannera określona na 4–5;44
• Zdolność do zrozumienia rodzaju zabiegu i ograniczeń życiowych z nim związanych; ^42,43
• Udokumentowana nieskuteczna próba leczenia zachowawczego przez co najmniej 6 miesięcy. 40-43

2.3. Przeciwwskazania do zabiegów bariatrycznych i metabolicznych

• Choroby nieuleczalne prowadzące do wyniszczenia (np. czynna choroba nowotworowa, zespół nabytego niedoboru odporności [acquired immunodeficiency syndrome – AIDS]); ^31,39,45
• Choroby stanowiące zagrożenie dla życia w krótkim czasie (np. świeży zawał serca, przewlekła obturacja dróg oddechowych dużego stopnia); ⁴⁵
• Choroby endokrynologiczne stanowiące podłoże dla otyłości (np. zespół Cushinga);
• Ciężkie zaburzenia krzepnięcia; ⁴⁰
• Brak współpracy ze strony chorego lub brak akceptacji efektu zabiegu spowodowany przez:
  – czynne uzależnienie od alkoholu lub narkotyków; kwalifikację do operacyjnego leczenia otyłości można rozważyć w przypadku trwającego co najmniej rok udokumentowanego okresu abstynencji; ^31,39
  – choroby psychiczne niepoddające się kontroli mimo leczenia i farmakoterapii; ³⁹
  – upośledzenie umysłowe ciężkiego stopnia; ³⁹
• Brak możliwości udziału w stałej długoterminowej kontroli po leczeniu operacyjnym; ³¹
• Okres 12 miesięcy poprzedzający planowaną ciążę, ciąża i karmienie (do czasu rozwiązania i zakończenia laktacji); po upływie 24 miesięcy od daty wykonania zabiegu bariatrycznego nie ma przeciwwskazań do zajścia w ciążę; ³⁸
• Brak zgody chorego, jak również brak pełnego przekonania co do słuszności wyboru leczenia operacyjnego; ³⁸
• Stany uniemożliwiające samodzielne życie, gdy rodzina lub opieka społeczna nie jest w stanie zapewnić odpowiedniego długoterminowego nadzoru. ³¹

2.3.2. Przeciwwskazania względne

• W przypadku BMI 35–39,9 kg/m ² , przy braku innych chorób współistniejących, cukrzyca z obecnością przeciwciał (anti-GAD oraz anti-ICA), ze stężeniem peptydu C <1 ng/ml, bądź wtórna do innych jednostek chorobowych lub stosowanego leczenia nie stanowi wskazania do operacji metabolicznej; ^31,46
• Zwiększenie masy ciała w okresie bezpośrednio poprzedzającym zabieg operacyjny świadczący o braku współpracy z pacjentem;
• Znaczne ograniczenie wydolności fizycznej, ciężka niewydolność krążeniowo-oddechowa; ³⁸
• Aktywna choroba wrzodowa wymaga leczenia przed zabiegiem operacyjnym; w przypadku pacjentów z bezobjawowym zakażeniem H. pylori eradykacja przed zabiegiem operacyjnym jest zalecana, ale nie bezwzględnie konieczna; ⁴⁷
• w przypadku chorych leczonych w przeszłości onkologicznie konieczna jest konsultacja onkologiczna dokumentująca skuteczne wyleczenie nowotworu;
• nadciśnienie wrotne w przebiegu marskości wątroby. ⁴⁸